Η καφείνη είναι ίσως η πιο κοινή και διαδεδομένη ψυχοδιεγερτική ουσία που χρησιμοποιείται στον δυτικό κόσμο (Xu, et al., 2015). Εμπεριέχεται σε ποτά που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας όπως καφές, τσάι, ενεργειακά ποτά και άλλα. (Ullrich, et al., 2015). Η καφείνη είναι ανταγωνιστής* των υποδοχέων της αδενοσίνης. Η αδενοσίνη στον εγκέφαλο είναι ένας από τους κατασταλτικούς νευροδιαβιβαστές, πράγμα που σημαίνει ότι αναστέλλει πολλές διεργασίες που σχετίζονται με την εγρήγορση. Όσο πιο πολύ ώρα παραμένουμε ξύπνιοι τόσο αυξάνεται και η αδενοσίνη στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να νυστάζουμε. Το γεγονός ότι η καφείνη κάθεται στον υποδοχέα της αδενοσίνης, μπλοκάρει την δράση της αδενοσίνης με αποτέλεσμα να μειώνεται η νύστα μας (Benowitz 1990).
Η καφείνη παλαιότερα είχε συνδεθεί με διάφορα κλινικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, αρρυθμία, αυπνία, αυξημένη διούρηση, προβλήματα στην αναπνοή και άλλα (Stavric 1988). Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να δημοσιεύονται διάφορες έρευνες που απαριθμούν τις ευεργετικές ιδιότητες της καφείνης. Σε διάφορες πολύχρονες έρευνες έχει δειχθεί ότι ή κατανάλωση καφείνης μειώνει σημαντικά την γνωστική εξασθένηση. Άνθρωποι δηλαδή που κατανάλωναν καφέ είχαν μικρότερη γνωστική εξασθένιση από εκείνους που δεν κατανάλωναν (Ritchie, et al 2007),(Van Gelder, et al., 2007)). Ιδιαίτερα άνθρωποι άνω των 70 που συνεχίζουν να καταναλώνουν καφέ, φαίνεται να έχουν μικρότερη γνωστική εξασθένιση.
Δεδομένου λοιπόν το γεγονός ότι η καφείνη βοηθάει στο να μειωθεί η γνωστική εξασθένιση, έχουν αρχίσει να γίνονται και άλλες έρευνες που να ερευνούν τις επιδράσεις της καφείνης στις νευροεκφυλιστικές διαταραχές όπως είναι το alzheimer, parkinson, huntington και άλλες. Η καφείνη έχει επιστημονικό ενδιαφέρον καθως φαίνεται σαν να έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες ικανές να προστατέψουν από τις γνωστικές βλάβες των νευροεκφυλιστικών διαταραχών. Έρευνα που έγινε στον Καναδά έδειξε ότι η κατανάλωση καφείνης παρατηρείται να συνδέεται με 31% μικρότερη πιθανότητα να εκδηλώσει κάποιος alzheimer. (Lindsay, et al., 2002) έχει βρεθεί λοιπόν ότι 2 με 3 ποτηράκια την ημέρα καφέ βοηθούν στο να μειωθεί το ρίσκο να εκδηλώσει κάποιος αργότερα alzheimer ή parkinson, αυτό όμως δεν έχει πιστοποιηθεί για άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Επίσης άνθρωποι που ήδη πάσχουν απο μια απο τις δυο παραπάνω διαταραχές και καταναλώνουν καφείνη ενδέχεται να επιβραδίνουν την πορεία της νόσου (Kolahdouzan, et al., 2017).
Kolahdouzan, M., & Hamadeh, M. J. (2017). The neuroprotective effects of caffeine in neurodegenerative diseases. CNS neuroscience & therapeutics, 23(4), 272-290.
Lindsay J, Laurin D, Verreault R, et al. Risk factors for Alzheimer’s disease: a prospective analysis from the Canadian Study of Health and Aging. Am J Epidemiol. 2002;156:445‐453.
Van Gelder, B. M., Buijsse, B., Tijhuis, M., Kalmijn, S., Giampaoli, S., Nissinen, A., & Kromhout, D. (2007). Coffee consumption is inversely associated with cognitive decline in elderly European men: the FINE Study. European journal of clinical nutrition, 61(2), 226-232.
Ritchie, K., Carrière, I., De Mendonca, A., Portet, F., Dartigues, J. F., Rouaud, O., ... & Ancelin, M. L. (2007). The neuroprotective effects of caffeine: a prospective population study (the Three City Study). Neurology, 69(6), 536-545.
Xu, F., Liu, P., Pekar, J. J., & Lu, H. (2015). Does acute caffeine ingestion alter brain metabolism in young adults?. Neuroimage, 110, 39-47.
Ullrich, S., de Vries, Y. C., Kühn, S., Repantis, D., Dresler, M., & Ohla, K. (2015). Feeling smart: Effects of caffeine and glucose on cognition, mood and self-judgment. Physiology & behavior, 151, 629-637.
Stavric, B. (1988). Methylxanthines: toxicity to humans. 2. Caffeine. Food and chemical toxicology, 26(7), 645-662.
Benowitz, N. L. (1990). Clinical pharmacology of caffeine. Annual review of medicine, 41(1), 277-288.
*ανταγωνιστής σε αυτή την περίπτωση σημαίνει ότι μπλοκάρεται η δράση της αδενοσίνης απο την καφείνη.